2.
Môi trường gia đình họ hàng, với những bà con gần xa, đã chuyển vào tôi những
tình cảm thiêng liêng tha thiết, những kỷ niệm gắn bó như lòng biết ơn, tâm
tình trọng kính vâng phục các vị cao tuổi, thói quen chia sẻ và phục vụ tình
nghĩa. Tôi yêu thương môi trường đó.
3.
Môi trường thiên nhiên, với những con sông nhất định, những cánh đồng nhất
định, những rặng núi nhất định, những bầu trời nhất định, đã như một ngôi
nhà, ấp ủ đời tôi, để tôi dàn trải trong đó những kỷ niệm riêng tư. Tôi yêu
những môi trường đó.
4.
Môi trường văn hóa, với nếp sống trung thực cần cù, với những liên đới vừa
có lý vừa có tình, với những gì là chân thiện mỹ lành mạnh,đã giúp tôi phấn
đấu và phân định. Tôi yêu những môi trường đó.
5.
Môi trường tôn giáo, với những tiếng chuông chùa, nhà thờ, thánh thất, với
những tiếng vang của những buổi đọc kinh trong các gia đình. đặc biệt là trong
các đám tang, với những miếu thờ to nhỏ rải rác trên các đoạn đường quê, nhất
là với những niềm tin, đã cho tôi thấy sự hiện diện của Đấng thiêng liêng
giữa lòng dân tộc.
6.
Bốn môi trường trên đây đã đào sâu trong tôi những dòng sức sống thiêng liêng,
chi phối trong tôi mọi suy tư, mọi tính toán, tất cả như đều đổ về một ước
vọng, đó là bình an cho Quê Hương, hạnh phúc cho dân tộc. Do vậy, môi trường
giáo dục cũng là một loại nhà giáo đáng kính yêu.
7.
Yêu thương đòi hỏi phải có trách nhiệm. Trách nhiệm của tình yêu Quê Hương
đòi tôi phải sáng suốt. Bởi vì, Quê Hương tôi luôn có những chuyển biến. Có
chuyển biến thấy trước được. Có chuyển biến rất bất ngờ. Thí dụ sự phân hóa
giàu nghèo có chỗ thấy trước và chấp nhận được, có chỗ quá bất ngờ không chấp
nhận được. Vì thế, mà trách nhiệm tỉnh thức là trách nhiệm rất quan trọng.
8.
Tỉnh thức, để thấy được hoàn cảnh mới với những phức tạp mới.
Tỉnh thức, để biết suy nghĩ vấn đề mới bằng những ánh sáng mới, một phần do
đức tin, một phần do chuyên môn.
Tỉnh thức, để có những bàn
hỏi tốt với những người có khả năng về trình độ, về đạo đức, về kinh nghiệm,
về chuyên môn.
Tỉnh thức, để cầu nguyện với Chúa, với tinh thần đức tin và với ánh sáng của
Công đồng Vatican, và thư chung Hội đồng Giám mục Việt Nam 1980.
Một thoáng nhớ về tình yêu Quê Hương đang giúp tôi để ý nhiều hơn đến đạo đức, dù trong đời sống cá nhân, dù trong đời sống xã hội. Đạo đức mà tôi để ý nhiều chính là những giá trị thiêng liêng, dưới cái nhìn của Đấng thiêng liêng.
9.
Hiện nay, đạo đức đang xuống dốc, nên tình yêu Quê Hương đòi tôi phải chấn
chỉnh đạo đức một cách cụ thể và quyết liệt, ưu tiên ngay nơi chính bản thân
tôi.
Long Xuyên, ngày 14 tháng
11 năm 2014